Δύο άρθρα για τις ολέθριες εξελίξεις στη Γάζα και την ευρύτερη περιοχή
Έγκλημα με πολλούς συνενόχους
Του ΠΕΤΡΟΥ ΠΑΠΑΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ
«Δεν μπορούμε να υποσχεθούμε τίποτα
στους Άραβες της Γης του Ισραήλ ή στις αραβικές χώρες. Η εθελούσια συμφωνία
τους είναι εκτός συζήτησης...Επομένως, η σιωνιστική επέκταση μπορεί να
συνεχιστεί και να επεκταθεί μόνο υπό την προστασία μιας δύναμης ανεξάρτητης από
τους ντόπιους- ενός Σιδερένιου Τείχους, αδιαπέραστου από τον ιθαγενή πληθυσμό.
Αυτή είναι η πολιτική μας απέναντι στους Άραβες. Οτιδήποτε άλλο θα ήταν απλά
υποκρισία. Κάποιος μπορεί να προτιμά ένα Σιδερένιο Τείχος από εβραϊκές
ξιφολόγχες, κάποιος άλλος ένα Σιδερένιο Τείχος από βρετανικές ξιφολόγχες...
αλλά όλοι χειροκροτούμε, μέρα- νύχτα, το Σιδερένιο Τείχος».
Αυτά έγραψε σε ένα ιστορικό του
άρθρο, το 1923, ο Ζέεβ Ζαμποτίνσκι, ένας από τους θεμελιωτές του σιωνισμού. Οι
επόμενες δεκατίες δεν τον διέψευσαν. Οι βρετανικές ξιφολόγχες ήταν εκείνες που
έσωσαν το εμβρυακό εβραϊκό μόρφωμα στην Παλαιστίνη από την Αραβική Εξέγερση του
1938. Οι ίδιες προστάτευσαν τα εβραϊκά στρατεύματα όσο επιδίδονταν στην εκδίωξη
του παλαιστινιακού πληθυσμού από τα εδάφη του, στον πόλεμο του 1948. Με τη
διάλυση της Βρετανικής Αυτοκρατορίας, η σκυτάλη πέρασε στους Αμερικανούς. Το
1973, η κυβέρνηση Νίξον οργάνωσε τη μεγαλύτερη αερογέφυρα στην Ιστορία,
μεγαλύτερη και από εκείνη κατά τον αποκλεισμό του Βερολίνου, μεταφέροντας τανκς
και βαρειά πυροβόλα στην έρημο για να σώσει το Ισραήλ από την αιφνιδιαστική
επίθεση της Αιγύπτου και της Συρίας.
Απέναντι σε μικρότερες απειλές από
μη κρατικές οντότητες, όπως η Οργάνωση για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης
(PLO), οι «εβραϊκές ξιφολόγχες» ήταν αρκετές. Στις 16 Σεπτεμβρίου του 1982,
ισραηλινά τανκς περικύκλωσαν τη συνοικία Σάμπρα και τον γειτονικό προσφυγικό
καταυλισμό Σατίλα, έξω από τη Βηρυτό και έκαναν τη νύχτα- μέρα με βεγγαλικά
ώστε οι σύμμαχοί τους, Φαλαγγίτες του Λιβάνου, να κατασφάξουν 3.500
Παλαιστίνιους και Λιβανέζους. Υπουργός Άμυνας του Ισραήλ ήταν τότε ο μετέπειτα
πρωθυπουργός Αριέλ Σαρόν, συνιδρυτής του δεξιού κόμματος Λικούντ- μια
μετεξέλιξη της οργάνωσης Ιργκούν που είχε συγκροτήσει ο Ζαμποτίνσκι.
Ο σημερινός αρχηγός του Λικούντ, ο
Μπέντζαμιν Νετανιάχου, διάλεξε την 16η Σεπτεμβρίου του 2025 για να τιμήσει την
επέτειο της σφαγής στη Σάμπρα και τη Σατίλα, ξεκινώντας εκείνη ακριβώς την
ημέρα τις χερσαίες επιχειρήσεις για την κατάληψη της Πόλης της Γάζας. Με
ιστορία 5.000 χρόνων, αντιπροσωπεύει μια από τις αρχαιότερες πόλεις του κόσμου
και το κατά πολύ μεγαλύτερο αστικό κέντρο στα παλαιστινιακά εδάφη. Όταν ο
ισραηλινός στρατός ξεκινούσε, με σφοδρούς αεροπορικούς βομβαρδισμούς, την
επιχείρηση «Άρματα του Γεδεών ΙΙ», η πόλη αριθμούσε περί το ένα εκατομμύριο
κατοίκους. Στο ξεκίνημα των χερσαίων επιχειρήσεων, την περασμένη Τρίτη,
παρέμεναν στην πολιορκημένη πόλη τα δύο τρίτα από αυτούς- άλλοι στα κτίρια που
εξακολουθούσαν να στέκονται όρθια, άλλοι σε σκηνές. Σε αντίθεση με την υπόλοιπη
Λωρίδα της Γάζας, μια υποτυπώδης οικονομική δραστηριότητα και διοικητική
οργάνωση ήταν ακόμη ζωντανή. Αλλά για πόσο ακόμη;
Ήδη στις 21 Αυγούστου, ο Ισραηλινός
υπουργός Άμυνας, Ίσραελ Κατς, προειδοποιούσε ότι «η Πόλη της Γάζας θα γίνει σαν
το Μπέιτ Χανούν», την παλαιστινιακή πόλη των 20.000 κατοίκων στο βόρειο άκρο
της Λωρίδας που κυριολεκτικά σβήστηκε από τον χάρτη χάρη στα «Άρματα του
Γεδεών». Την περασμένη Τρίτη, ο ίδιος άνθρωπος ανήγγειλε περιχαρής την έναρξη
των χερσαίων επιχειρήσεων, γράφοντας στο Χ «η Πόλη της Γάζας φλέγεται». Η
εκστρατεία, στην οποία ήδη εμπλέκονται δύο διμοιρίες, προβλέπεται να κρατήσει
μήνες, αλλά οι στόχοι της είναι σαφείς: να εκδιωχθεί το σύνολο του άμαχου
πληθυσμού από την Πόλη της Γάζας προς το νότιο τμήμα της Λωρίδας (για την ώρα)
και να ισοπεδωθεί η πόλη, ώστε να μην μπορεί να ξαναγίνει κατοικήσιμη από τους
Παλαιστίνιους. Ο ακροδεξιός υπουργός Οικονομικών του Ισραήλ, Μπεζαλέλ Σμότριτς,
δήλωσε την Τετάρτη ότι η κυβέρνησή του βρίσκεται σε διαπραγματεύσεις με την
κυβέρνηση Τραμπ για το μοίρασμα της Λωρίδας, η οποία, μετά την ολοκληρωτική
ισοπέδωση, θα αποτελεί, όπως είπε, «χρυσωρυχείο του real estate».
Την ημέρα που ξεκινούσαν οι
χερσαίες επιχειρήσεις των Ισραηλινών, η ανεξάρτητη εξεταστική επιτροπή του ΟΗΕ
για τη Γάζα έδινε στη δημοσιότητα το πόρισμά της με το οποίο κατηγορούσε ευθέως
την κυβέρνηση Νετανιάχου για γενοκτονία. Ωστόσο οι ηγέτες των περισσότερων
ισχυρών κρατών της Δύσης είτε το αγνόησαν, είτε πήραν αποστάσεις γιατί, σε
διαφορετική περίπτωση, θα ήταν σαν να αναγνωρίζουν ότι συνεργάζονται
οικονομικά, πολιτικά και στρατιωτικά με ένα κράτος- τρομοκράτη. Αυτό ισχύει
πρωτίστως για τις ΗΠΑ, που έστειλαν τον υπουργό Εξωτερικών Μάρκο Ρούμπιο στην
Ιερουσαλήμ να δώσει το πράσινο φως στον Νετανιάχου, τις δύο ημέρες που
προηγήθηκαν της εισβολής στην Πόλη της Γάζας.
Αλλά ούτε η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι
αθώα του αίματος. Τα μέτρα που ανακοίνωσε την Τετάρτη η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν
ήταν «πολύ λίγα, πολύ αργά». Το πιο ουσιαστικό από αυτά, δηλαδή η μερική άρση
της εμπορικής συμφωνίας Ε.Ε.- Ισραήλ, θα επιβαρύνει με δασμούς μόνο μέρος των
ισραηλινών εξαγωγών, με το ετήσιο κόστος να υπολογίζεται σε 227 εκατομμύρια
ευρώ, μια μάλλον συμβολική τιμωρία. Αλλά και αυτό ακόμη για να εφαρμοστεί θα
πρέπει να εγκριθεί από τα κράτη- μέλη με ειδική πλειοψηφία που θα αντιστοιχεί
τουλάχιστον στο 65% του ευρωπαϊκού πληθυσμού, πράγμα για την ώρα αβέβαιο.
Εκεί όμως που ντρέπεται και η
ντροπή, είναι με τη στάση των αραβικών κρατών. Στον πόλεμο του Γιομ Κιπούρ, το
1973, η Σαουδική Αραβία είχε πρωτοστατήσει στο πετρελαϊκό εμπάργκο των Αράβων
εναντίον της Δύσης. Φέτος, για την ακρίβεια τον Μάϊο, μεσούσης της επιχείρησης
«Άρματα του Γεδεών», Σαουδική Αραβία, Εμιράτα και Κατάρ φιλοξένησαν διαδοχικά
τον Τραμπ και υπέγραψαν μαζί του συμφωνίες συνολικού ύψους δύο τρισ για την
ανακύκλωση των πετροδολαρίων τους με επενδύσεις στις ΗΠΑ. Τις ίδιες μέρες, ένα
αμερικανικό αντιτορπιλικό ελιμενιζόταν ήσυχα- ήσυχα στο Αλγέρι. Στις αρχές
Αυγούστου, η Αίγυπτος υπέγραφε συμφωνία- μαμούθ με την ισραηλινή εταιρεία
Newmed, για την προμήθεια ισραηλινού φυσικού αερίου από το κοίτασμα Λεβιάθαν,
υποθηκεύοντας την ενεργειακή της ασφάλεια στο Ισραήλ.
Εάν οι ηγέτες της διεθνούς
κοινότητας δεν θέλουν να στιγματιστούν από την Ιστορία ως συνένοχοι μιας
γενοκτονίας σε ζωντανή μετάδοση, γνωρίζουν πολύ καλά τι μπορούν να πράξουν: από
το εμπάργκο όπλων και τον τερματισμό κάθε στρατιωτικής συνεργασίας με το Ισραήλ
μέχρι την άσκηση σοβαρής- και όχι απλώς συμβολικής- οικονομικής πίεσης, κάτι
που υπολογίζει πολύ σοβαρά η ισραηλινή ηγεσία. Την περασμένη εβδομάδα, ο
Μπέντζαμιν Νετανιάχου δήλωσε στη διάρκεια οικονομικού συνεδρίου ότι το Ισραήλ
πρέπει να μετατραπεί σε «σούπερ Σπάρτη», επιδιώκοντας στον μεγαλύτερο δυνατό
βαθμό την οικονομική αυτάρκεια, καθώς διέβλεπε τον κίνδυνο διεθνούς απομόνωσης.
Για την ώρα τίποτα δεν δείχνει ότι, αν εξαιρέσει κανείς λίγες χώρες (Ισπανία,
Ιρλανδία, Βέλγιο, Ολλανδία, Σλοβενία), οι χώρες της Δύσης είναι έτοιμες να
κινηθούν προς αυτή την κατεύθυνση.
Καθημερινή, 21 Σεπτεμβρίου 2025
Έσπασε τα φρένα ο Νετανιάχου
Η επίθεση στο Κατάρ τορπιλίζει τις προσπάθειες για ειρήνευση στη Γάζα
Ο ισραηλινός στρατός βομβάρδισε στόχους σε έξι διαφορετικές χώρες μέσα σε μόλις 72 χώρες
Του ΠΕΤΡΟΥ ΠΑΠΑΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ
Στις 2 Αυγούστου του 1990 το Κουβέιτ συνειδητοποίησε απότομα ότι ο πακτωλός των πετροδολαρίων και οι αμερικανικές στρατιωτικές βάσεις δεν αρκούσαν για προστατέψουν ένα μικρό κράτος του Περσικού Κόλπου από τις ορέξεις ενός αχαλίνωτου γείτονα- στη συγκεκριμένη περίπτωση, του Ιράκ υπό τον Σαντάμ Χουσεϊν. Για το Κατάρ, η αντίστοιχη στιγμή της αλήθειας ήρθε την περασμένη Τρίτη.
Το μικρό εμιράτο με τους μόλις 320.000 πολίτες και τα 2,3 εκατομμύρια των αλλοδαπών εργαζομένων είχε αρκετούς λόγους να αισθάνεται ασφαλές. Τρίτη χώρα στον κόσμο ως προς τα αποθέματα φυσικού αερίου, φιλοξενεί τη μεγαλύτερη αεροπορική βάση των ΗΠΑ στη Μέση Ανατολή, όπου είναι εγκατεστημένο αρχηγείο της αμερικανικής Κεντρικής Διοίκησης. Με παρότρυνση διαδοχικών αμερικανικών κυβερνήσεων, λειτουργούσε εδώ και χρόνια ως μεσολαβητής μεταξύ Δύσης και Ιράν, όπως και μεταξύ Ισραήλ και Χαμάς. Τον περασμένο Απρίλιο, επισκέφθηκε το εμιράτο ο γιος του Αμερικανού προέδρου Έρικ Τραμπ, για να δρομολογηθεί ένα μεγάλο τουριστικό πρόγραμμα προϋπολογισμού 3 δισ δολαρίων, που περιλαμβάνει γήπεδο γκολφ και πολυτελή διαμερίσματα. Τον επόμενο μήνα έφτασε στην Ντόχα ο ίδιος ο Αμερικανός πρόεδρος, όπου υπέγραψε διμερείς συμφωνίες ύψους 1,2 τρισ (τρισ!) δολαρίων. Τίποτα από αυτά, όμως, δεν στάθηκε αρκετό.
Νωρίς το απόγευμα της Τρίτης επρόκειτο να πραγματοποιηθεί σε οικιστική περιοχή της Ντόχα σύσκεψη ηγετικών στελεχών της Χαμάς με αντικείμενο την τελευταία πρόταση της κυβέρνησης Τραμπ για κατάπαυση του πυρός στη Γάζα. Μεταξύ εκείνων που θα έπαιρναν μέρος ήταν ο επικεφαλής των διαπραγματευτών Χαλίλ Αλ Χάγια και ο υπεύθυνος οικονομικών Ζάχερ Τζαμπαρίν. Ο Μπέντζαμιν Νετανιάχου θεώρησε ότι ήταν μια χρυσή ευκαιρία να χτυπήσει με έναν σμπάρο κάμποσα τρυγόνια. Με εντολή του Ισραηλινού πρωθυπουργού, 15 μαχητικά αεροσκάφη απογειώθηκαν και εκτόξευσαν δέκα βόμβες εναντίον των στόχων τους. Σκότωσαν έξι ανθρώπους- έναν γιο του Αλ Χάγια, μεσαία στελέχη και προσωπικό ασφαλείας- αλλά κανένα μέλος από την ηγεσία της οργάνωσης.
Σε πρώτη ματιά, δεν ήταν κάτι που θα δικαιολογούσε έκπληξη. Η δολοφονία του ηγέτη της Χαμάς, Ισμαήλ Χανίγια στην Τεχεράνη, την 31η Ιουλίου 2024, έδειξε ότι η κυβέρνηση Νετανιάχου ήταν αποφασισμένη να εξαλείψει όχι μόνο την ηγεσία της οργάνωσης στη Γάζα, όπως τους Γιαχία Σινουάρ, Μοχάμεντε Ντεϊφ και Αμπού Ομπέιντα, που ευθύνονταν άμεσα για τις επιθέσεις της 7ης Οκτωβρίου και σκοτώθηκαν στο πεδίο της μάχης, αλλά και τα ανώτατα πολιτικά στελέχη της, στο εξωτερικό. Μόλις προ ημερών, ο αρχηγός του ισραηλινού στρατού Εγιάλ Ζαμίρ είχε εκδώσει θανατικές καταδίκες λέγοντας: «Τα περισσότερα ηγετικά στελέχη της Χαμάς βρίσκονται στο εξωτερικό και εκεί θα τα κυνηγήσουμε».
Γεγονός παραμένει ότι με την επίθεση της Τρίτης ο Νετανιάχου πέρασε πολλές κόκκινες γραμμές. Βάζοντας στο στόχαστρο τους ανθρώπους με τους οποίους υποτίθεται ότι διαπραγματευόταν την αμερικανική πρόταση για εκεχειρία και μάλιστα στο έδαφος της χώρας που φιλοξενούσε τις έμμεσες διαπραγματεύσεις, το Ισραήλ τορπίλισε κάθε ελπίδα για ειρήνευση στο ορατό μέλλον. Το πράγμα καταντά ακόμη περισσότερο προκλητικό αν αναλογιστεί κανείς ότι, όπως ο ίδιος ο Νετανιάχου πρόσφατα ομολόγησε, επί σειρά ετών άφηνε το Κατάρ να στέλνει βαλίτσες με πετροδολάρια στη Γάζα για να στηρίζει οικονομικά τη Χαμάς, συντηρώντας τη διάσπαση των Παλαιστινίων μεταξύ Γάζας και Δυτικής Όχθης. Ή ακόμη ότι μόλις την περασμένη άνοιξη δυνάμεις του Ισραήλ και του Κατάρ συμμετείχαν στην πολυεθνική, αεροπορική άσκηση «Ηνίοχος» στην Ελλάδα.
Εύλογα μπορεί να αναρωτηθεί κανείς ποιος θα συγκρατήσει τον αχαλίνωτο Νετανιάχου αν αύριο αποφασίσει να εκτελέσει άλλα εξόριστα στελέχη της Χαμάς στην Τουρκία ή οπουδήποτε αλλού. Η πολεμική παραζάλη της κυβέρνησής του έφτασε σε σημείο παροξυσμού αυτή την εβδομάδα, καθώς μέσα σε 72 μόλις ώρες το Ισραήλ επιτέθηκε εναντίον στόχων σε έξι διαφορετικές χώρες: προφανώς στην Πόλη της Γάζας, που εξακολουθεί τον ανηφορικό της δρόμο στην Οδό του Μαρτυρίου περιμένοντας την εισβολή χερσαίων δυνάμεων, στην Τυνησία, με δύο επιθέσεις εναντίον του στολίσκου διεθνούς αλληλεγγύης προς τους Παλαιστίνιους, στην Υεμένη, όπου σκότωσε τον πρωθυπουργό των Χούθι Άχμεντ αλ Ραχάουι, στον Λίβανο, παραβιάζοντας συστηματικά την εκεχειρία του περασμένου Νοεμβρίου, στη Συρία και στο Κατάρ.
Όλα αυτά δεν θα μπορούσαν να συμβούν χωρίς τη ρητή ή άρρητη συνενοχή των ΗΠΑ. Μπορεί ο Τραμπ να δήλωσε, για τα μάτια του κόσμου, ότι «δεν είναι καθόλου ευχαριστημένος» με την επίθεση στο Κατάρ, αλλά δεν έκανε τίποτα για να σταματήσει ή να συνετίσει το Ισραήλ, επομένως στην πράξη του άναψε αν όχι το πράσινο, τουλάχιστο το πορτοκαλί φως για ακόμη χειρότερα εγχειρήματα, πρώτα απ’ όλα στην Παλαιστίνη. Πρόσφατα η ισραηλινή κυβέρνηση ενέκρινε για την κατασκευή του νέου, μεγάλου εποικισμού Ε1, που θα κόβει τη Δυτική Όχθη στα δύο, στο ύψος της Ιερουσαλήμ και θα αποτελεί, σύμφωνα με τον ακροδεξιό υπουργό Μπεζαλέλ Σμότριτς, «το τελευταίο καρφί στο φέρετρο του παλαιστινιακού κράτους». Η εξέλιξη αυτή συνάντησε την ένοχη σιωπή της Ουάσιγκτον.
Στις 31 Αυγούστου, η Washington Post έφερε στη δημοσιότητα τις μακέτες για τη μετατροπή της Γάζας σε «Ριβιέρα της Μεσογείου», όπως είχε εξαγγείλει ο Τραμπ, συνοδευόμενο από κείμενο 38 σελίδων που κυκλοφορεί στον Λευκό Οίκο και προβλέπει την «προσωρινή μετεγκατάσταση» του παλαιστινιακού πληθυσμού- ένα εγχειρίδιο εθνοκάθαρσης και άλλων εγκλημάτων πολέμου. Τρεις μέρες νωρίτερα, η «τελική λύση» για τη Γάζα ήταν αντικείμενο σύσκεψης στον Λευκό Οίκο όπου συμμετείχαν ο Τραμπ, ο γαμπρός του Τζάρεντ Κούσνερ, που διεκδικεί την πατρότητα της ιδέας περί «Ριεβιέρας» και ο Τόνι Μπλερ, το ίδρυμα του οποίου βρέθηκε αναμεμειγμένο, μέσω δύο στελεχών του, στην εκπόνηση του εν λόγω σχεδίου. Σε αυτό το ζοφερό φόντο, το ερώτημα που διατύπωνε στο κύριο άρθρο της η γαλλική Le Monde την περασμένη Τετάρτη «ποιος θα τολμήσει να επιβάλει τις αναγκαίες συνέπειες σε ένα Ισραήλ που υιοθετεί συμπεριφορά κράτους- χούλιγκαν» ακούγεται εύλογο, αλλά και δύσκολο να απαντηθεί.
Καθημερινή, 14 Σεπτεμβρίου 2025
Σχόλια